admin
Avrupa Birliği’nin (AB), bir yandan ABD Başkanı Donald Trump’la artan tansiyonu dindirmeye, öteki yandan savunma alanındaki eksiklerini kapatmaya çalıştığı devirde güçlü savunma endüstrisi ve NATO’daki stratejik pozisyonuyla ilgi toplayan Türkiye ile savunma ve güvenlik alanındaki işbirliğini derinleştirme eforu dikkati çekiyor.
Türkiye’nin güçlü savunma endüstrisi bölümü ve NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip oluşu, son günlerde ABD Başkanı Donald Trump ile uyuşmazlıklar yaşayan Avrupa’yı Ankara’ya yakınlaştırdı.
Trump’ın misyona başlamasının çabucak akabinde Ukrayna’da savaşı bitirmek için başladığı görüşmelerde Avrupa’yı dışlayıcı tavrı, bölge önderlerini bir ortaya gelmeye ve strateji belirlemeye zorladı.
Avrupalı başkanlar, birinci olarak Paris’te, akabinde Londra ve Brüksel’de bir ortaya gelirken Ukrayna ve Avrupa’nın savunma mimarisiyle ilgili değerli toplantılara Türkiye’nin dahil edilmesi, Brüksel-Ankara çizgisindeki trafiği de ağırlaştırdı.
AB, Türkiye’yi “fikirdaş ülkeler” ortasında sayarken işbirliği ve bağların derinleşerek süreceği iletisini verdi. AB’nin dönem başkanı Polonya’nın Başbakanı Donald Tusk, bu gelişmelerin ardından Ankara’ya gerçekleştirdiği ziyarette Ankara’nın hem Avrupa’nın savunmasında hem de Ukrayna-Rusya barış sürecinde daha etkin rol oynaması gerektiğini söyledi.
Polonyalı uzmanlar Dr. Karolina Wanda Olszowska, Dr. Aleksandra Maria Spancerska ve Dr. Karol Wasilewski, Avrupa-Türkiye bağlantılarının geleceği, Türkiye’nin bölgenin güvenliğinde oynayacağı rol ve AB üyeliği sürecine ait AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
“Türkiye, savunma dalında onlarca yıllık tecrübeye sahip”
Krakow merkezli fikir kuruluşu Türkiye Araştırmaları Enstitüsünün Kurucu Lideri Dr. Karolina Wanda Olszowska, Türkiye’nin Rusya ile Ukrayna ortasındaki barış müzakerelerinde arabulucu rolünü üstlenmesinin hem görüşmeler için daha inançlı bir ortam sağlanması hem de Ukrayna’nın çıkarlarına uymayan barış mutabakatının imzalanmasının önüne geçilmesini sağlayacağını söyledi.
Ukrayna’da savaşın başlamasından bu yana Polonya’nın savunma endüstrisini geliştirmek için atağa geçtiğini ve yeni işbirlikleri arayışında olduğunu anlatan Olszowska, “Savunma dalını geliştirme konusunda onlarca yıllık tecrübeye sahip Türkiye, bu açıdan kilit bir rol oynamaktadır. Ankara, şu anda dünyanın en büyük 11. silah ihracatçısı pozisyonunda.” tabirlerini kullandı.
Olszowska, Polonya’nın 2021’de Bayraktar TB2 insansız hava araçlarını satın alarak Türk askeri teknolojisine olan ilgisini gösterdiğini belirterek, Tusk’ın 12 Mart’taki ziyaretinin iki ülke ortasında daha geniş çaplı savunma işbirliğinin habercisi olduğunu lisana getirdi.
AB ile Türkiye ortasında savunma temelli gelişen alakalara işaret eden Olszowska, “Polonya’nın AB devir başkanlığını yürüttüğü bu periyot, Türkiye’nin AB’ye iştirakine dayanak vermek ve Birlik içindeki müzakerelerinde Ankara’ya yardımcı olmak için uygun bir an teşkil ediyor. Polonya, ayrıyeten Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve vize siyasetlerinin özgürleştirilmesi üzere Türkiye’nin menfaatlerini de savunabilir.” görüşünü paylaştı.
“Türkiye, Avrupa güvenlik mimarisinin modülü olursa vazgeçilmez olacaktır”
Varşova merkezli Doğu Araştırmaları Merkezi (OSW) Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Departmanı Lideri Dr. Karol Wasilewski, Rusya-ABD heyetlerinin 27 Şubat’ta İstanbul’daki görüşmelerine dikkati çekti.
Wasilewski, “Türkiye, gelecekte barış görüşmelerinin daha da ilerlemesi şartıyla, yalnızca ABD ve Rusya’yı değil Ukrayna, Türkiye ve Avrupa’yı da içeren daha geniş müzakereler için de yeterli bir yer olabilir. Türkiye’nin karar alıcılarının hem Türkiye’nin hem de Avrupa ülkelerinin masada yer alması konusundaki ısrarı, son derece rasyoneldir çünkü kalıcı bir barış fakat bölgesel aktörlerin iştirakiyle sağlanabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Avrupa ülkelerinin mümkün barış mutabakatının korunmasında Türkiye’nin takviyesinin arayışında olduğuna dikkati çeken Wasilewski, bu işbirliğinin her iki tarafın da çıkarına ve gelecekte başka bölümlerde de bağların gelişmesine yardımcı olacağını belirtti.
Wasilewski, “Türkiye’nin en büyük gayesi, ABD’nin NATO’dan çekilmesi durumunda gelecekteki Avrupa güvenlik mimarisinin bir modülü olmak üzere görünüyor. Bu türlü bir senaryo hala pek muhtemel görünmüyor fakat gerçekleşmesi halinde Türkiye, Avrupa’nın güvenliği için vazgeçilmez olacaktır.” sözlerini kullandı.
“Avrupa, Türkiye’nin potansiyelinin farkında”
Polonya Memleketler arası Bağlar Enstitüsü (PISM) Analisti Dr. Aleksandra Maria Spancerska da Türkiye’nin savaşın başlangıcından beri izlediği istikrar siyasetine işaret etti.
Spancerska, “Bunu yaparken tarafsız bir aracı olarak hareket etmeye ve bu ülkelerin her biriyle kendi çıkarlarını gözetmeye çalışmaktadır. Türkiye’nin stratejik ve askeri potansiyeli dikkate alındığında, NATO’nun doğu kanadının güvenliğine ait sorumluluğu paylaşması, Ukrayna ve Polonya’nın da faydasınadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Avrupa güvenlik mimarisinin yine formlandığı bir periyotta Baykar’ın Avrupa’nın öncü savunma endüstrisi şirketi Leonardo ile işbirliği muahedesi imzaladığına dikkati çeken Spancerska, “Avrupa, Türkiye’nin potansiyelinin farkında. Türkiye, savunma endüstrisinde büyük bir iş gücüne ve üretim üssüne sahip olduğundan Avrupa savunma kesimini başarılı bir biçimde güçlendirebilir.” dedi.
Yakınlaşan AB-Türkiye bağlarına de değinen Spancerska, “Bence Türkiye ile işbirliği, ülkeler tarafından iki taraflı olarak güçlendirilecektir. Bilhassa de Baltık ülkeleri ve Polonya üzere Rus tehdidine karşı en savunmasız olan ülkeler için.” tabirlerini kullandı.
