admin
Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’deki 19 hür bölgede, 520’si yabancı sermayeli olmak üzere toplam 2 bin 89 firma faaliyet gösteriyor. Yaklaşık 90 bin kişinin istihdam edildiği bu bölgelerde, bugüne kadar 2,9 milyar doları yabancı teşebbüs olmak üzere 7 milyar doların üzerinde özel dal yatırımı bulunuyor.
Serbest bölgelerde gelinen son noktaya ait açıklamalarda bulunan Bakan Bolat, söz konusu bölgelerin katma bedel üreterek, Türkiye’yi global iktisatta daha güçlü bir pozisyona taşıdığını söyledi.
Serbest bölgelerin 2002’de 2,3 milyar dolar, 2020’de 7,6 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini hatırlatan Bolat, bu bölgelerin son 4 yılda ihracatını yüzde 60 artırdığını belirtti. Kelam konusu bölgelerin geçen yıl prestijiyle 4,1 milyar dolar ticaret fazlası verdiğini anımsatan Bolat, yapılan ihracatın ise 2024’te 12 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiğini kaydetti.
Bolat, özgür bölgelerde önceliğin katma pahalı üretim, istihdam ve ihracat olduğuna işaret ederek, bu bölgelerden geçen yıl yapılan ihracatta orta ve yüksek teknolojili eserlerin hissesinin yüzde 47,7’ye, yüksek teknolojili eserlerin hissesinin ise yüzde 8,3’e yükseldiğine dikkati çekti. İhracatta birinci sırada Ege Özgür Bölgesi’nin yer aldığını, bunu Mersin ve Bursa özgür bölgelerinin takip ettiğini aktaran Bolat, sektörel olarak ise otomotiv, makine, dokumacılık ve konfeksiyon, çelik, kimyevi unsurlar, yat ve gemi inşasının ön plana çıktığını vurguladı.
“YENİLENEBİLİR GÜÇ KESİMLERİNDE YAPILAN ÜRETİM YAYGINLAŞIYOR”
Bolat, son yıllarda yenilenebilir güç bölümlerinde yapılan üretim faaliyetlerinin de özgür bölgelerde yaygınlaştığına değinerek, “İzmir’deki özgür bölgelerimizde rüzgar gücü türbin ve kanatları, İstanbul ve civarındaki özgür bölgelerimizde güneş gücü ekipmanlarına yönelik üretimler yapılıyor. Otomotiv, havacılık ve savunma sanayi alanlarında faaliyette bulunan birçok ulusal ve memleketler arası yatırımcı da özgür bölgelerde yatırım yapmayı tercih etti. Antalya ve Kocaeli hür bölgelerinde de yerli ve yabancı çok sayıda yatırımcı lüks yat ve gemi inşa faaliyeti yürütüyor.” diye konuştu.
Serbest Bölgeler Kanunu’nda, 2008’de yapılan değişikliklerle ihracatı teşvik eden düzenlemelerin hayata geçirildiğini lisana getiren Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Mevcut durumda, üretim faaliyeti gerçekleştiren firmaların yurt dışı satışları gelir ve kurumlar vergilerinden istisnadır. Ayrıyeten, tekrar üretilen eserlerin yüzde 85’inin ihraç edilmesi koşuluyla çalışan fiyatlarından gelir vergisi stopajı alınmamaktadır. Ayrıyeten yurt dışından özgür bölgelere getirilen mallardan gümrük vergisi ve KDV alınmamaktadır. Bu nedenle üreticilere yönelik epey kıymetli vergisel teşviklerin uygulandığı özgür bölgelerde Bakanlığımızın firmalarımızdan beklentisinin, ülkemiz ihracatının artırılması şiarıyla faaliyetlerine devam etmeleri olduğunun altını çizmek istiyorum.”
Bu bölgelerde faaliyet gösteren firmaların yaklaşık yüzde 25’inin, yabancı sermayeli şirketlerden oluştuğuna işaret eden Bolat, son yıllarda yabancı firmaların hür bölgelere ilgisinin arttığını vurguladı. Dünyadan büyük yatırımcıların, Türkiye’deki özgür bölgelere yatırım yapmasını sağlamak için çalışmalar yürüttüklerinin de altını çizen Bolat, 17 ülkeyle imzalanan karşılıklı idari işbirliğine ait mutabakat zaptı doğrultusunda bu bölgelerin yabancı yatırımcılara tanıtıldığını söyledi.
“SERBEST BÖLGE SONLARININ GENİŞLETİLMESİ İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
Serbest bölgelerin ihracatında bu yıla ait amaçlara de değinen Bolat, “serbest bölgeler şehri” olarak nitelendirdikleri İzmir’de, 18 Mart 2024’te üçüncü hür bölgenin faaliyete açıldığını anımsattı. Batı Anadolu Hür Bölgesi’nde yaklaşık 2,2 milyon metrekare Hazine toprağının yerli ve yabancı yatırımcıların istifadesine sunulduğunu bildiren Bolat, “Bu bölgenin tam doluluğa ulaşmasıyla yaklaşık 15 bin bireye istihdam sağlamasını, 2 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirmesini amaçlıyoruz. Tekrar İzmir’de dördüncü özgür bölgemiz olacak Menemen Özgür Bölgesi’nin de kuruluş çalışmalarında muhakkak bir basamağa gelmiş bulunuyoruz. Bu kapsamda 2025 yılında, özgür bölgelerin ihracatının 12,5 milyar doların üzerine çıkmasını hedefliyoruz.” tabirini kullandı.
Bolat, yat ve tekne kesiminde kıymetli üretim merkezlerinden olan Antalya ve Kocaeli hür bölgelerinin tam doluluğa ulaştığını, bu bölümdeki yatırımcıların taleplerini karşılayabilmek için bu alanda yeni bir hür bölge kurulmasına ait çalışmaların da devam ettiğini bildirdi.
Özel kesimin talebi doğrultusunda yapılan müracaatlarla yeni hür bölgelerin açılabildiğine dikkati çeken Bolat, şunları kaydetti:
“Bakanlığımıza iletilen talepler doğrultusunda, ülkemizin dış ticaretine ve kalkınmasına katkı sağlayacak yeni özgür bölgeleri kurmayı amaçlıyoruz. Kara, demir ve deniz yolu güzergahlarına yakın yerlerde, hür bölge kurulma potansiyeli yüksek yerlerin tespitine yönelik gerekli çalışmaları sürdürüyoruz. Yeni hür bölge kuruluş çalışmalarının yanı sıra mevcut özgür bölge sonlarının genişletilmesi için çalışıyoruz. Özgür bölgelere yüksek teknoloji alanlarında direkt yabancı yatırımların çekilmesini, yenilenebilir güç kullanımının yaygınlaştırılmasını, yeşil ve döngüsel iktisada katkının artırılmasını sağlayacak düzenlemelerin hayata geçirilmesine yönelik yeni siyasetler belirledik. Özgür bölgelerimizin daha çağdaş ve rekabetçi altyapı imkanlarına kavuşturulması maksadıyla gerekli adımları atıyoruz.”
Bolat, yeni ilişki çizgileriyle hür bölgelerin lojistik altyapısını güçlendirdiklerine de işaret etti. Adana Yumurtalık, Gaziantep ve Avrupa hür bölgelerinin, lojistik avantajlarının artırılması gayesiyle ilişki çizgileriyle demir yolu ağına bağlanması çalışmalarının sürdürüldüğüne değinen Bolat, bilhassa büyük hacimli yük nakliyatının daha süratli ve düşük maliyetli olmasını sağlayarak, hür bölgelerdeki üreticilerin ihracat sevkiyatlarını hızlandırmayı, bu sayede rekabet güçlerini artırmayı hedeflediklerini vurguladı.
