
Seray Şahinler – Baksı Müzesi’nin kurucusu, sanatçı ve akademisyen Hüsamettin Koçan’ın yeni standı “Gölgenin Arkasındaki”, Galeri Merkur’de kapılarını açtı. Stant, Koçan’ın gelenekten ve Anadolu’dan beslenen pratiğini, bayanın emeğiyle tekrar yorumluyor.
Hüsamettin Koçan, memleketi Bayburt’a kazandırdığı Baksı Müzesi’yle, çağdaş sanatın yer göstericiliğine karşı bir başkaldırı yapmıştı. Baksı’nın serüveni müzeyle kalmadı, toplumsal cinsiyet ve fırsat eşitliği için yeni bir çaba daha başlattı ve Bayburt kent merkezinde, köyden kente taşınmış, toplumsal yerini ve fonksiyonelliğini yine tanımlama gereksiniminde olan bayanların potansiyellerini üretime katma maksadıyla Baksı Hüsame Esaslı Bayan Eğitim Merkezi hayata geçirildi.
Koçan’ın yeni standı seyahatine yeniden Bayburtlu bayanları ortak ediyor. Stantta bayanların yaratıcılık ve sabırla ürettikleri klâsik üretimleri yer alıyor. Tığ işi daireler güneşe dönüşerek ‘Gölgenin Arkasında’ olan biteni gün ışığına çıkarıyor. Formların döngüsel olarak birbirini takip edişi, Hüsamettin Koçan’ın sanat seyahatinde usanmadan yazmaya çalıştığı destanın da bir yansıması. Klâsik ile çağdaşı buluşturan, bunu yaparken de hem çağını yakalayan hem koruma kültürünü hatırlatan anlayışın yeni yorumları var stantta. Sanatkarın mitlerden folklöre, Hititler’den Bayburt’a uzanan referansları özel bir seyahat.

Coğrafyaya nazaran değişen kıymetleri hatırlatıyor Koçan. ‘‘Çatal Lisanlı Hititli” isimli yapıtında Mısır’daki inanışa nazaran yılanın güneş yaradanı Ra’yı öldürmesi efsanesini Hititler’in kutsal kabul ettiği bir başka yılan önermesiyle ilişkilendiriyor. Öte yandan koruma edilenin biricikliğine istikametini çevirerek koruma edenin ne yapması gerektiğini hatırlatıyor. ‘‘Doğan Kılığında Dağlarda (AKG)’’, mutasavvıf ve filozof Abdülkadir Geylani’nin doğan kılığına girmesi rivayetini bugüne taşıyarak standa omuz veriyor. “İnsani Kâmil” ise kâmil insan olma ideolojisini ve inancını hatırlatarak görünenin ve görünenin ötesindekinin yansımasını bir ortada sunuyor.
Hüsamettin Koçan’ın her gereci üretim odaklı. Standın kalbinde ise çabucak her resme yansıyan bayanların güneşi var. “Güneşi Anlatmak Serisi”, Bayburtlu bayanların tığ işi boncuklarını, sanatkarın yorumuyla buluşturan; sanat ve zanaat bağını yansıtan bir seri. Burada bayanların güneşi bazen cıvıl cıvıl bazen kapkaranlık. Bayburt’ta kurduğu Baksı Müzesi’nde her vakit lokal bayan gücüne ve yaratıcılığına alan açan Hüsamettin Koçan, stantta bayan üretimine dayanak olurken boncuk işçiliğinin bir sabır seyahati olduğuna dikkat çekiyor.
“Gölgenin Arkasındaki”nin Koçan’ın yarım asrı aşan mesleğinde özel bir galeride gerçekleşen ikinci standı olduğunu da ekleyelim.
‘İnancımı anlatmak istedim’
Aslolanın ortaya çıkan eser olduğuna dikkat çeken Hüsamettin Koçan, “Düşünmek üretmek bir şeye son hâlini vermektir. Öteki türlü varsayımlarla bir yere gidemeyiz. Eseri göreceğiz ona dokunacağız. Başarmak kural değil, parçacıklar hâlini göreceğiz ve onları yan yana getirmeye çalışacağız. Hayat budur, bütün insani sorun budur. Bu stant de bu anlayışın sonucudur. Bayana olan inancımı, bayanın beceresini ve iş birliğini ortaya koymak için bu sergiyi yaptım” diyor.