admin
Güney Kore’nin Gimhae Milletlerarası Havalimanı’nda Air Busan’a ilişkin bir Airbus A321 model uçakta 28 Ocak’ta yangın çıktı. Baş üstü bagaj bölmesinde başlayan alevler, kısa müddette uçağın içinde yayıldı. Üç yolcunun hafif yaralandığı olayın akabinde yapılan ön soruşturma, yangının taşınabilir bir şarj aygıtının batarya izolasyonunun bozulması nedeniyle çıkmış olabileceğini ortaya koydu.
Uçaklarda powerbank yasağı
Yangının akabinde Air Busan, yolcuların taşınabilir şarj aygıtlarını el bagajlarında taşımalarını yasakladı. Singapur, Çin ve Tayland’daki kimi havayolu şirketleri de benzeri yasaklar getirdi. Güney Kore hükümeti ise 28 Şubat’ta aldığı kararla, powerbanklerin baş üstü bölmesine konulmasını yasaklayarak yolcuların aygıtlarını yanlarında taşımalarını mecburî hale getirdi. Milliyet’e konuşan uzmanlar taşınabilir şarj aygıtlarının uçuş güvenliği üzerindeki tesirini kıymetlendirdi.
Yanma oranı yüksek
Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı (TÜYAK) Yönetim Kurulu Üyesi ve Yangın Güvenlik Uzmanı Levent Yasa: “Bu powerbanklerde kullanılan piller, bizim dizüstü bilgisayarlarımızda da var, cep telefonlarımızda da var. Lakin powerbank’lerde üretim kalitesi her vakit birebir olmuyor. Kimilerinin üretim kaliteleri düşük olabiliyor. Powerbanklerin üretim kalitesinden emin olamadıkları ve yanma oranı biraz daha yüksek olduğu için yasaklama yoluna gittiler. Uçaktaki materyaller elbette daha geç tutuşan, yangına daha güçlü. Ancak uçağın içinde powerbanklerle bir arada sokulan çantalar, çantaların içindeki kıyafetler, başka gereçler yanıcı olduğundan ötürü risk yaratıyor.”
‘El bagajında taşınmalı’
Elektronik ve Elektrik Mühendisi Reha Şen: “Powerbankler, yüksek kapasiteli lityum iyon bataryalar içerir. Yanlış kullanım, hasar yahut üretim yanılgısı durumunda bu bataryalar kısa devre yapabilir, çok ısınabilir ve yangına sebep olabilir. Termal kaçak, pilin iç sıcaklığının denetimsiz bir halde artmasına neden olarak yanıcı gazların açığa çıkmasına ve yangına sebebiyet verebilir. Bu nedenle milletlerarası havacılık standartları, powerbank’lerin check-in bagajında taşınmasını yasaklamaktadır. Bu aygıtlar sadece el bagajında taşınmalıdır. Havayollarında 100 Wh’ye kadar olan powerbankler özel bir müsaade gerektirmeden taşınabilir. 100-160 Wh ortasındakiler için havayolu şirketinin onayı gerekir. 160 Wh üzeri bataryalar ise katiyen taşınamaz. Bilhassa düşük kaliteli yahut hasar görmüş powerbankler güvenlik risklerini daha da artırır. Uçak içindeki basınç ve sıcaklık değişimleri, şarj edilen aygıtın çok ısınmasına neden olabilir.”
‘Çantada taşırken de dikkat’
Elektronik ve Elektrik Mühendisi Reha Şen: “Powerbankleri çantada taşırken üzerine ağır bir şey koymak, bataryanın ziyan görmesine neden olabilir. Hasar gören batarya kısa devre yaparak çok ısınabilir yahut patlayabilir. Powerbanklerin bilhassa sıcak ortamlarda uzun mühlet bırakılması risk taşır. Bilhassa yaz aylarında çantada uzun mühlet yüksek sıcaklığa maruz kalan powerbankler ziyan görebilir. Çok ısınma batarya ömrünü kısaltır ve güvenlik riskini artırır. Ayrıyeten, metal objelerle temas etmesi kısa devreye yol açabilir. Anahtar yahut bozuk para üzere metal objelerle yan yana taşımamak gerekir.”
Kargoda yasaklanmıştı
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün 2016 yılında aldığı karar doğrultusunda, yolcu uçaklarının kargo bölmelerinde lityum iyon bataryalar taşımak yasaklanmıştı.
