admin
Tarife cephesindeki gelişmeler piyasalar tarafından yakından takip edilirken, ABD’nin çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği yüzde 25’lik gümrük vergisi geçen hafta yürürlüğe girdi.
Söz konusu tarifelere Avrupa Birliği’nden (AB) misilleme gelirken, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin tarife uygulamasına karşılık 26 milyar avro pahasında karşı tedbirler aldıklarını açıkladı.
Kanada Maliye Bakanı Dominic LeBlanc da ABD’nin çelik ve alüminyum tarifelerine misilleme olarak, ülkeden yapılan 29,8 milyar Kanada doları fiyatındaki ithalata yüzde 25 gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu.
Analistler, kelam konusu misille açıklamalarının akabinde ticaret savaşlarının şiddetlenebileceği tasalarını artırdığını kaydederek, tarifelerin imalat endüstrisi için ehemmiyet arz eden metal piyasası üzerindeki tesirinin yakından takip edildiğini söyledi.
Ayrıca, Trump, ülkesinde üretilen viskilere AB tarafından getirilen yüzde 50 gümrük vergisinin kısa müddette kaldırılmaması halinde AB’den ithal edilen tüm alkollü eserlere yüzde 200 gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu.
Trump’ın ticaret siyasetlerindeki yaklaşımının belirsizlikleri artırdığını söz eden analistler, bu durumun ülkelerin iktisat siyasetleri oluşturmasında öngörülebilirliği azalttığını ve yatırımcıları temkinli olmaya sevk ettiğini söyledi.
Bu gelişmelerin yanı sıra ABD Senatosu, federal hükümetin kapanmasını önleyecek bütçe tasarısını onayladı. ABD’de federal hükümete 30 Eylül’e kadar finansman sağlanmasını öngören bütçe tasarısı senatodaki oylamada 46’ya karşı 54 oyla kabul edildi.
ABD’de geçen hafta açıklanan datalara nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), şubatta aylık bazda yüzde 0,2, yıllık bazda ise yüzde 2,8 ile beklentilerin altında arttı.
Ülkede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), şubatta aylık bazda sabit kalırken yıllık bazda yüzde 3,2 artarak beklentilerin altında kaldı. Ayrıyeten, ABD’de birinci defa işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı, 8 Mart ile biten haftada evvelki haftaya kıyasla 2 bin kişi azalarak 220 bine düştü.
Analistler, TÜFE’nin akabinde ÜFE’nin de fiyat artışlarındaki yavaşlamaya işaret etmesinin ve iş gücü piyasasının dirençli kalmaya devam ettiğini belirterek bilgilerin, ekonomik görünüme ait birtakım kaygıları bir ölçü yatıştırdığını kaydetti.
Bunlara ek olarak, ABD’de tüketici inancı Kasım 2022’den bu yana en düşük düzeye geriledi. Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici itimat endeksi, martta 57,9’a inerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.
Tüketici inancındaki düşüşte siyaset ve öteki ekonomik faktörlerle ilgili yüksek belirsizliğin tesirli olduğunu belirten analistler, iktisat siyasetlerinde sık sık yaşanan dalgalanmaların, siyaset tercihleri ne olursa olsun tüketicilerin gelecek için plan yapmasını zorlaştırdığını kaydetti.
Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi martta yüzde 4,3’ten yüzde 4,9’a yükselerek Kasım 2022’den beri en yüksek düzeyine çıkarken, uzun vadeli enflasyon beklentisi yüzde 3,5’ten 3,9’a yükselerek 1993’ten bu yana en büyük aylık artışı kaydetti.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,32, dolar endeksi 103,7 düzeyinde dengelendi.
Başkan Trump’ın agresif tarife siyasetlerinin sonuçlarına ait telaşlar, jeopolitik risklerle artan belirsizlik ve merkez bankalarının alımları ile altının ons fiyatı 3 bin doların üzerini gördü. Geçen hafta altının ons fiyatı, 3 bin 4,91 dolarla rekor tazelerken, haftalık bazda yüzde 2,59 yükselişle 2 bin 984,87 dolardan alıcı buldu.
Brent petrolün varil fiyatı ise haftalık olarak yatay bir seyir izleyerek bir evvelki kapanışın çabucak üzerinde 70,2 dolardan kapandı.
New York borsası negatif seyretti
New York borsasında, global gelişmeleri takiben geçen hafta negatif seyir izlenirken, Trump’ın tarife tehditleri ve misilleme açıklamaları piyasaların tarafı üzerinde tesirli oldu.
Gelecek hafta Fed’in faiz kararı ve ardından Fed Başkanı Jerome Powell’ın basın toplantısında yapacağı açıklamalarda bankanın projeksiyonlarına ve ülkedeki ekonomik gidişata ait ipuçları aranacak.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in siyaset faizini gelecek haftaki toplantısında sabit tutacağına, yılın birinci faiz indirimini ise haziran ayında yapacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 2,27, Nasdaq endeksi yüzde 2,43 ve Dow Jones endeksi yüzde 3,07 kıymet kaybetti.
Yeni haftada pazartesi perakende satışlar, salı konut başlangıçları, inşaat müsaadeleri, sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı, çarşamba Fed’in faiz kararı ve Fed Başkanı Jerome Powell’ın basın toplantısı, perşembe cari istikrar, Philadelphia Fed imalat endeksi, ikinci el konut satışları ve haftalık işsizlik maaşı müracaatları takip edilecek.
Avrupa borsaları İtalya hariç negatif seyretti
Avrupa borsalarında geçen hafta İtalya hariç negatif bir seyir izlenirken, gözler İngiltere Merkez Bankasının (BoE) faiz kararı ve BoE Başkanı Andrew Bailey’in konuşmasına çevrildi.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda BoE’nin gelecek hafta siyaset faizini sabit tutacağına kesin gözüyle bakılıyor. Bunların yanı sıra Trump’ın AB’ye yönelik tarife telaffuzları yatırımcıların odağında bulunmayı sürdürüyor.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, geçen hafta yaptığı açıklamada ABD’nin çelik ve alüminyum tanımlarından keder duyduklarını ve vergilerin ekonomik boyutuyla örtüşen düzeyde karşılık vereceklerini söyledi.
Gümrük vergilerinin tedarik zincirini bozduğunu, ekonomileri belgisiz hale getirdiğini ve işleri tehlikeye soktuğunu kaydeden von der Leyen, bunun fiyatları yükselteceğini ve iki tarafa da ziyan vereceğini vurguladı.
Von der Leyen, “AB, tüketicileri ve işletmeleri korumak için harekete geçmelidir. Aldığımız karşı tedbirler güçlü ve orantılı. ABD, 28 milyar dolar bedelinde tarifeler uygularken biz, 26 milyar avro bedelinde karşı tedbirler alıyoruz. Bu, ABD’nin tarifelerinin ekonomik kapsamıyla örtüşüyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde ise inanılmaz yüksek seviyede bir belirsizlikle karşı karşıya olduklarını belirterek, yeni periyotta fiyat istikrarını muhafazanın güçlü bir misyon olacağını söyledi.
ABD’deki siyasi değişim ve ekonomik belirsizlik faktörleri karşısında ECB’nin büyük zorluklarla karşı karşıya kaldığını belirten Lagarde, ticaret, savunma ve iklim hususlarından kaynaklanan şoklarının Avro Bölgesi’nde enflasyon oranını yükseltme riski taşıdığı ihtarında bulundu.
AB Komitesi Sözcüsü Olof Gill, AB’nin ABD tarifelerine yönelik aldığı karşılık tedbirlerine ABD tarafının yeniden karşılık vermesi durumuna hazırlıklı olduklarını vurguladı ve “Evet, ABD’den gelecek her şeye karşı hazırlıklıyız. Buna bir yıldan uzun müddettir hazırlanıyoruz.” dedi.
Analistler, halihazırda resesyon kaygıları gölgesindeki Avrupa iktisadının ABD’nin tavrı nedeniyle kar ve pazar hissesi kaybı ihtimalinin telaşları artırdığını söz ederek, AB’nin tarifelere yönelik misilleme adımlarının yakından takip edildiğini söyledi.
Öte yandan, Avrupa’da yatırımcılar, geçen haftanın son süreç gününde Almanya’da siyasi partilerin kamu borçlanmasında büyük artış yapılması konusundaki muahedesini olumlu karşıladı.
Almanya’nın bir sonraki başbakanı olması beklenen Friedrich Merz, kamu borçlanmasında büyük artış yapılması konusunda Yeşiller Partisi ile uzlaşıya vardı.
Yeşiller Partisi’nin genel seçimlerin akabinde yeni hükümeti kurmak için koalisyon müzakerelerine başlayan Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri ile Toplumsal Demokrat Partinin (SPD) hazırladığı savunma ve yatırım paketini 18 Mart’ta Federal Meclis düzenlenecek oylamada desteklemesi bekleniyor.
Bölgede geçen hafta açıklanan bilgilere nazaran Almanya’da ocakta yüzde 2,3 olan yıllık enflasyon, güç fiyatlarındaki düşüşün tesiriyle şubatta değişmeyerek Avrupa Merkez Bankasının (ECB) yüzde 2’lik gayesine yakın kalmayı sürdürdü. Ülkede Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), aylık bazda yüzde 0,4 artarak beklentilere paralel gerçekleşti. İngiltere iktisadı ise imalat bölümündeki düşüş nedeniyle ocakta aylık bazda yüzde 0,1 daraldı.
Söz konusu gelişmelerle, haftalık bazda İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,16 yükselirken, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,10, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,14 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,55 düştü.
Gelecek hafta salı Almanya ve Avro Bölgesi’nde ZEW Ekonomik İtimat Endeksi, ile Avro Bölgesi’nde dış ticaret istikrarı, çarşamba Avro Bölgesi’nde enflasyon, perşembe Almanya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), İngiltere’de BoE’nin faiz kararı ve BoE Başkanı Bailey’in konuşması, cuma Avro Bölgesi’nde tüketici inanç endeksi takip edilecek.
Asya borsalarında Hong Kong hariç alıcılı bir seyir öne çıktı
Asya tarafında ise geçen hafta Hong Kong hariç alıcılı bir seyir öne çıkarken, yeni haftada Japonya Merkez Bankasının (BoJ) faiz kararı yatırımcıların odağında olacak.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda BoJ’un gelecek hafta siyaset faizini değiştirmeyeceğine kesin gözüyle bakılıyor. Geçen hafta BoJ Başkanı Kazuo Ueda para siyasetine ait yaptığı açıklamada, bankanın siyaset faizini artırıp artırmayacağına nasıl karar vereceği konusunda piyasalarla net bir formda bağlantı kurmaya devam etmesinin kıymetli olacağını söyledi.
Ueda yaptığı bir öbür açıklamada ise enflasyonun hala bankanın hedeflediği yüzde 2 düzeyinin altında kalmayı sürdürdüğünü tabir etti.
Gıda fiyatlarının enflasyonu artırdığını kaydeden Ueda, çekirdek enflasyonun yavaşça artmasının beklendiğini söyledi. BoJ’un bilançosuna yönelik de konuşan Ueda, bankanın bilançosunu kademeli olarak küçülttüklerini belirterek, ülkü bilanço boyutunu tespit etmenin kolay olmadığını aktardı.
Japonya Maliye Bakanı Katsunobu Kato ise geçen hafta yaptığı açıklamada Japonya’nın fiyat artışlarının ithalat maliyetleriyle yönlendirildiği bir iktisattan fiyat artışlarıyla yönlendirilen bir iktisada geçiş yaptığını söyledi.
Öte yandan, bölgede ABD’nin ticari tarifelerine yönelik haber akışı da yakından takip edilirken, Güney Kore Sanayi Bakanı Ahn Duk-geun, çelik kesimini korumak için hükümetin bu ayın sonuna kadar bir cevap stratejisi belirleyeceğini söyledi.
Çin tarafında ise iç talebi artırmak için yeni teşviklerin devreye alınacağına yönelik haber akışı piyasaların tarafı üzerinde tesirli oldu.
Ülkede, hükümetin bankaları şahsî tüketim kredileri vermeye teşvik edeceği ve iç tüketimi artırmaya yönelik adımlar atacağına yönelik haber akışı yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor.
Analistler, Çin iktisadı için ABD’nin tarifelerinin yanı sıra iç talepteki zayıflık, lokal idarelerin borç riskleri ve gayrimenkul kesimindeki düşüşün temel risklerden olmayı sürdürdüğünü belirterek, iktisattaki kırılganlığın azaltılması için iç talebi artırmaya yönelik adımların kıymet arz ettiğini söyledi.
Bu gelişmelerle geçen hafta Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 1,39, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,45 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,11 yükselirken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,12 düştü.
Gelecek hafta pazartesi Çin’de işsizlik oranı, sanayi üretimi ve konut fiyatları, çarşamba Japonya’da dış ticaret istikrarı, BoJ’un faiz kararı, BoJ Başkanı Ueda’nın basın toplantısı, sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı, perşembe günü Çin’de 1 ve 5 yıllık kredi faiz oranları, cuma günü Japonya’da enflasyon takip edilecek.
Perşembe günü Japonya’da tatil nedeniyle piyasalarda süreçler gerçekleşmeyecek.
Yurt içi piyasalar geçen hafta yükseldi
Yurt içinde geçen hafta yükseliş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 3,17 bedel kazanarak 10.840,59 puandan tamamladı.
Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,2 altında 36,5286’dan kapattı. Yurt içinde gelecek hafta pazartesi özel bölümün yurtdışından sağladığı kredi borcu ve bütçe istikrarı, salı konut fiyat endeksi ve kısa vadeli dış borç istatistikleri, çarşamba memleketler arası yatırım durumu, perşembe haftalık para ve banka istatistikleri, cuma tüketici itimat endeksi ve dış ticaret istatistikleri takip edilecek.
