admin
Milliyet.com.tr/ÖZEL ABD Başkanı Donald Trump, 3 Şubat tarihinde yaptığı açıklamada Ukrayna’dan az toprak elementleri almak istediklerini tabir etmişti. ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı 500 milyar dolarlık askeri yardımın devam etmesi durumunda Trump, bunun bir karşılığı olacağını belirtmişti.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ilk etapta az toprak elementleriyle ilgili olumsuz bir tutum sergilese de daha sonrasında bu tavrını yumuşatmıştı. Geçtiğimiz hafta Zelenskiy muahedeye imza atmak için Beyaz Saray’a giderken, iki önder ortasında yaşanan tartışma dünyanın gündemine oturmuştu.
TÜRKİYE’NİN DEV REZERVİ TEKRAR GÜNDEME GELDİ
Öte yandan 2022 yılında Eskişehir’in Beylikova ilçesinde 694 milyon ton az toprak elementi rezervi keşfedilmişti. 17 farklı toprak elementinin bulunduğu rezerv, dünyada Çin’in 800 milyon tonluk rezervinin akabinde ikinci en büyük rezerv olarak kayıtlara geçmişti.
ABD NEDEN AZ TOPRAK ELEMENTLERİNİ İSTİYOR?
Peki ABD, Ukrayna’daki ender toprak elementlerini neden istiyor? En büyük ikinci rezervin Türkiye’de bulunmasının ne üzere bir avantajı var?
‘Türkiye geleceğin petrolünü buluyor’ diyen Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Yönetim Kurulu Üyesi Altuğ Karataş, milliyet.com.tr’ye şu tabirleri kullandı: “Nadir toprak elementleri ya da kritik minerallerin bilhassa nükleer güç tarafında uranyum, toryum, titanyum, lityuma kadar giden bir dizi az element olduğunu söyleyebiliriz. Bunların kimi manyetik teknolojilerde, rüzgar türbinlerinde, savunma endüstrinde kullanılıyor. Elektrikli araç bataryalarında, yenilenebilir güç sistemlerinde kullanılıyor. Mesela titanyum havacılık endüstrinde, uranyum ve toryum da nükleer güç için kullanılıyor. O nedenle elementler ABD’nin ilgisini çekiyor.
‘DÜNYADA BÜYÜK GÜÇ OLMAK İSTİYORSANIZ MİNERALLERE SAHİP OLMANIZ LAZIM’
Yeni teknolojiler ve savunma sanayiini merkeze aldığımızda dünyada şayet büyük güç olmak istiyorsanız ya bu minerallere sahip olmanız lazım ya da bunların tedarikini kendi ülkeniz içine almanız lazım.
‘AVRUPA’DAKİ 30 MİNERALİN 21’İNE UKRAYNA SAHİP’
Çin bu mineralleri kendi topraklarından çıkarıyor. Afrika dahil birçok ülke ile muahede yapmış durumda. Avrupa’daki 30 tane farklı kritik ham husus ve mineralin 21’ine Ukrayna sahip. Bu sebeple gözünü buraya dikmiş durumda. Savunma sanayiinden teknolojik eserlere kadar ham unsur tedarikini garanti altına almak istiyor.
‘BU DİPLOMATİK BİR HAMLE’
Bunun bir ikinci kısmı daha var. ABD, AB ile Rusya’nın bağını güç ve siyasi açıdan kesti. Rusya bu vesile ile Çin’e gerçek yaklaştı. ABD bu kritik minerallerin daha fazla Çin’e ulaşmasını engelliyor. Yani Rusya ile sıcak alaka sağlıyor ve Çin’in de bir manada önünü kesmek istiyor. Bir biçimde Rusya’yı Çin’e çok yaklaşmışken, kendi tarafına çekiyor. Hem kendi ham unsur muhtaçlığını karşılıyor. Hem Rusya’yı kendine yaklaştırıyor. Bu diplomatik bir atak diyebiliriz.
‘TÜRKİYE İÇİN ÖNEMLİ BİR EKONOMİK FAYDA’
Türkiye’de bu rezerv birinci bulunduğunda misyonda o dönemin Enerji Bakanı Fatih Dönmez vardı. O periyotta kamuoyunda bu kadar dikkat çekmemişti. ABD’nin Ukrayna atılımı sonrası daha çok dikkat çekmiş oldu. Türkiye için önemli bir ekonomik yarardır. Bu madenlere muhtaçlığımız var. Savunma sanayiinde Türkiye çok başarılı bir 10 yıl geçirdi. Dünyanın en değerli ülkelerinden biri haline geliyoruz. Bu açıdan da bu tip kritik minerallerin kimilerinin bizim topraklarımızdan çıkıyor olması Türkiye’nin savunma güvenliği açısından kıymetli.
‘BU KRİTİK MADENLERE MUHTAÇLIK VAR’
Türkiye güçte de atak yapıyor. Kendi yerli arabamızı üretiyoruz. Batarya konusunda iki firmaya yatırım takviyesi veriliyor. Depolamalı yenilenebilir güç sistemleri de artacak. Bu sebeple batarya, depolama değerli kazanıyor. Orada da bu kritik madenlere muhtaçlık var.
‘DEĞERİNİ 2-3 DOLARDAN 1500 DOLARA ÇIKARIYOR’
Ayrıca bor madenini örnek olarak söyleyebilirim. Dünyadaki borun yüzde 70’i Türkiye’de. Türkiye, Balıkesir’de en son bir tesis açtı. Boru artık teknolojik olarak işleyip Mehmetçik’in üzerine giydiği çelik zırhın içinde bunu kullanıyor. Pahasını 2-3 dolardan işleyerek 1500 dolara çıkarıyor. Bor da kritik bir madendir.
‘TÜRKİYE BUNUNLA İLGİLİ ÇALIŞMALAR YAPACAKTIR’
Aynı borda olduğu üzere Eskişehir Beylikova’da bulunanların işlenmesi, geliştirilmesi de Türkiye için bir strateji olması gerekiyor. Varsayımım gelecek yıllarda Türkiye bununla ilgili de çalışmalar yapacaktır ki bu değerli madenler çok daha değerli hale gelsin.
TÜRKİYE’DE DAHA FAZLA NADİR TOPRAK ELEMENTİ KEŞFİ OLUR MU?
Türkiye üç kıtanın birleşimi, jeopolitik olarak da birçok madeni topraklarında barındıran, yeni kaynakların bulunduğu, güç kaynaklarının bile yavaş yavaş çıktığını düşündüğümüzde bir potansiyel barındırıyor. Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde kimi güçlü madenlerin olabileceğine dair işaretler var.
Konya Karapınar ile Manisa Kula’da bir potansiyel olma ihtimali ortaya çıkıyor. Karadeniz ve İç Anadolu’da da volkanik kayaçlar ve az toprak elementlerine dair formasyonların olduğu hem MTA’nın hem de özel şirketlerin çalışmalarında ortaya çıkıyor.
‘TÜRKİYE GELECEĞİN PETROLÜNÜ BULUYOR’
Nadir toprak elementleri ile ilgili şöyle bir tabir var: ‘21’inci yüzyılın petrolü olabilir’ deniyor. Nasıl 20’nci yüzyılda petrol çok değerliyse bunun için savaşlar çıktı ve Osmanlı parçalandı. 21’inci yüzyılda da teknolojinin bu kadar süratli ilerlemesi, güçteki dönüşüm, elektrifikasyon, bunlar için bir kadro elektrik, elektronik eserlerden tutun bataryalara kadar yeni teknolojik eserlerin üretilecek olması ve bunların da üretiminde kritik madenlere muhtaçlık olması tabi ki Türkiye ne kadar fazla kritik mineraller, az toprak elementleri bulursa geleceğin petrolünü buluyor manasına geliyor.
Enerji ile birlikte kritik madenler kimin elindeyse, bunu kim daha uygun işleyip kullanabiliyorsa savunma sanayii, güç ve başka teknolojik eserlerde tabi ki 21’inci yüzyılın en kıymetli üstün güçleri ortasına girer.”
